Włoskie serowarstwo ma długą tradycję. Obecnie we Włoszech wyrabia się ponad 450 różnych gatunków serów, a wśród nich dojrzałe sery o silnym zapachu, sery marynowane w ziołach, dojrzewające w winie lub w miodzie, sery nadziewane szafranem, truflami, masłem, szynką lub sery wyrabiane według tradycyjnych przepisów. Północ kraju jest znana z produkcji twardych serów, część środkowa słynie z serów owczych, a południe z miękkich serów używanych do makaronów, pizzy lub deserów. Do najbardziej znanych włoskich serów należą: parmezan, mozzarella, gorgonzola, ricotta i mascarpone.
Parmezan - Parmigiano Reggiano bywa nazywany królem serów (i to nie tylko włoskich). Wyróżnia się pikantnością i charakterystycznym smakiem. Jest to twardy ser pochodzący z północnych Włoch. Oryginalny parmezan jest produkowany w regionach Lombardia i Emilia-Romania w prowincjach Parma, Reggio Emilia, Modena, Bologna, na zachód od rzeki Reno aż na wschód rzeki Po. Od stuleci jest wyrabiany według tradycyjnego przepisu z odtłuszczonego mleka od wolno pasących się krów. Sery są ręcznie formowane w duże koła (25 - 45 cm) o wadze do 40 kg, a po tym na 20 dni zanurzane w roztworze solnym. Następnie dojrzewają przez minimalnie 12 miesięcy, czasami nawet przez 2-3 lata. Do porcjowania parmezanu Włosi używają specjalnych noży, którymi odłamują z bloku sera cienkie plastry. Ser jest najczęściej używany do makaronów, zup, pizzy lub jako przekąska. Oryginalny Parmiggiano-Reggiano ma na obwodzie wytłoczoną nazwę i w zależności od dojrzałości jest odpowiednio opieczętowany. Czerwonym znakiem są oznaczone sery, które dojrzewały przez 18 miesięcy, srebrnym dojrzewające przez 22 miesiące, złoty jest zarezerwowany dla najstarszych serów.
Parmigiano Grana Padano to ser parmezanowego typu, który jest często porównywany do Parmigiano Reggiano, ale różni się od niego sposobem produkcji i miejscem pochodzenia. Ser jest produkowany z niepasteryzowanego mleka, dojrzewa przez okres 12 - 48 miesięcy, a pochodzi z regionów Veneto, Trentino, Piemonte i Lombardie.
Mozzarella jest miękkim serem wyrabianym z twarogu. Oryginalnie jest produkowana w Kampanii z bawolego mleka zakwaszanego podpuszczką. Twaróg jest rozdrabniany i mieszany z serwatką aż do uzyskania jednolitej konsystencji. Następnie ser się kroi na kawałki, z których formuje się kule. Ser się dodaje do pizzy, makaronów, sałatek i mięsa.
Ricotta jest miękkim i suchym serem, wyrabianym z owczego, koziego lub krowiego mleka (z serwatki) o małej zawartości tłuszczu. Ma lekko słodki smak. Ser można stosować do słodkich i słonych dań.
Mascarpone jest miękkim serem produkowanym z krowiego mleka, z zakwaszanej śmietanki. Ser pochodzi z Lombardii, a jego powstanie datuje się na przełom XVI i XVII w. Mascarpone ma delikatny, słodki smak i jest podawany jako dodatek do sałatek, owoców, czekolady i deserów. Ser jest biały, świeży pachnie jak śmietana.
Ser gorgonzola jest uważany za jeden z najlepszych serów swojego rodzaju na świecie. Jest to miękki ser z niebieską pleśnią o wyraźnym smaku i charakterystycznym zapachu wyrabiany z krowiego mleka. W zależności od czasu dojrzewania i intensywności smaku wyróżnia się kilka rodzajów gorgonzoli. Ser jest najczęściej podawany ze świeżym chlebem i słodkim czerwonym winem. Od 1996 roku pod nazwą "Gorgonzola" można sprzedawać jedynie sery pochodzące z określonych regionów Włoch (prowincji Bergamo, Brescia, Cremona lub Milan).
Pecorino jest serem bardzo rozpowszechnionym we Włoszech, ale najpopularniejszy jest w Toskanii, na Sardynii i Sycylii, gdzie w największych ilościach są hodowane owce, a to własnie z owczego mleka ser jest wyrabiany. Pecorino ma pikantny smak. Jest podawany krojony lub tarty.
