Ryby i owoce morza są nierozerwalnie związane z włoską kuchnią, a Włosi są uważani za najlepszych specjalistów na świecie w ich przygotowywaniu. Pomimo tego, że owoce morza - frutti di mare - są bardzo smaczne i przy tym zdrowe, to bardzo szybko się psują i dlatego zawsze muszą być świeże. W naszych krajach ich spożycie nie jest zbyt rozpowszechnione.
Ryby najczęściej się grilluje, smaży lub piecze po przyprawieniu ich ziołami oraz cytryną i oliwą z oliwek. Pozostałe owoce morza (małże, raki, krewetki, kraby, homary, langusty, mątwy) są przyrządzane szybko, tak aby zachowały smak i kruchość.
Morskie ryby na włoskim stole najczęściej reprezentuje łosoś (salmone), tuńczyk (tonno), makrela (sgombro), dorsz (merluzzo), flądra (sogliola), płaszczka, labraks, żabnica (coda di rospo), leszcz (dorata) i mniejsze ryby takie jak sardele (asciughe) - często kładzione na pizzę, śledzie oceaniczne (aringa) i sardynki (sardine).
Drobne ryby, mniejsze i większe skorupiaki oraz mięczaki są nazywane owocami lub darami morza i tworzą ważną część włoskiej gastronomii. Istnieje ich ogromna ilość, ale na stoły trafiają najpopularniejsze gatunki, a wśród nich:
Garnele i krewetki (gamberi, gamberetti) - chyba najbardziej ulubione ze wszystkich, mają doskonały smak i zawierają proteiny, minerały oraz minimum tłuszczu. Są podawane smażone lub grillowane dodawane do makaronów, sałatek, risotto i koktajlów.
Langusty i homary (astice, gambero) - ich białe mięso jest na całym świecie uważane za przysmak, podaje się je grillowane, gotowane lub pieczone z masłem i szalotką.
Kraby (granchio) - mają delikatne, dietetyczne mięso, najczęściej są podawane gotowane.
Ośmiornice, mątwy, kalmary (polpo, seppia, calamari) - są dodawane do sałatek, makaronów i risotto, można je dusić, gotować, smażyć i grilować. Ich mięso jest dietetyczne, ale trochę twarde, dlatego ich przygotowanie trwa dłużej. Kółeczka kalmarów często się panieruje i smaży, małe ośmiornice są bardzo dobre zamarynowane. Barwnikiem z mątw(nero di seppia) można przez kilka tygodni w sezonie barwić makarony.
Małże (conchiglia) - mają wiele różnych form. We Włoszech są bardzo popularne omułki (cozze), grillowane lub duszone w winie z ziołami i warzywami. Świeże są zawsze po otwarte po ugotowaniu. Przegrzebki (capesante) lub małże Św. Jakuba mają typowy kształt skorupy i są doskonałe do mieszanin i do samodzielnego przygotowania. Małe małże, których dodaje się do mieszanek i makaronów, nazywają się sercówkami (vongole).
Jako dodatek do ryb i owoców morza są często podawane sałatki warzywne, w restauracjach również frytki i/lub tradycyjna polenta. Polenta to pieczona kukurydziana kaszka, która jest pokrojona w plasterki. Może być biała lub kremowo-żółta -- wygląda trochę jak nasz kawałek kluski (knedlik), ale smak jest zupełnie inny, a niektórym może wydać się raczej niewyraźny. . Dawniej była typowym pokarmem biednych rybaków i rolników, obecnie podaje się ją i w luksusowych restauracjach.
